Soru: Abdestin farzları nelerdir?

Cevâb: Hamd ve hüküm, Allâh Subhânehu ve Teâlâ’ya mahsustur.

Abdest, fiili olan başlı başına bir ibâdettir. Kur’ân ve sahîh Sünnet’in delâletiyle abdestin farzları altı farzı vardır.  Bunlar:

1. Niyet etmek:

Ömer radîyallâhu anh’dan rivâyet edildiğine göre, Rasûlullâh sallallâhu aleyhi ve sellem şöyle buyurmuştur: “Ameller ancak niyetlere göredir.” [Buhari (1); Müslim (1907)…]

2. Yüzü Yıkamak: 

Allah Subhânehu ve Teâlâ, şöyle buyurmaktadır: “Namaza kalkacağınız zaman yüzlerinizi yıkayın.” (Maide: 5/6)

Ebu Hureyre radîyallâhu anh’dan Rasûlullâh sallallâhu aleyhi ve sellem’in abdest alışı şöyle rivayet edilmiştir: “Abdest aldı; yüzünü iyice yıkadı .”  [Müslim (246); Beyhaki (el-Kubra: 362)…]

3. Dirseklerle Beraber Elleri Yıkamak:

Allah Subhânehu ve Teâlâ, şöyle buyurmaktadır: “Dirseklere kadar ellerinizi yıkayın.” (Maide: 5/6)

Ebû Hureyre radîyallâhu anh’dan rivayet edildiğine göre, o, Rasûlullâh sallallâhu aleyhi ve sellem’in abdest alışı şöyle rivayet edilmiştir: “Abdest aldı; yüzünü iyice yıkadı, sonra sağ kolunu pazuya varıncaya kadar, ardından sol kolunu pazuya varıncaya kadar yıkadı.” [Müslim (246); Beyhakî (98)…]

4. Başın Bir Kısmını Mesh Etmek:

Allâh Subhânehu ve Teâlâ, şöyle buyurmaktadır: “Başlarınızı mesh edin.” (Maide: 5/6)

Mugire İbn Şube’in babasından rivayet edildiğine göre: “Rasûlullâh sallallâhu aleyhi ve sellem: Başının önüne ve sarığının üzerine mesh etmiştir.” [Müslim (274); Nesai (108)…]

5. Topuklarla Beraber Ayakları Yıkamak:

Allah Subhânehu ve Teâlâ, şöyle buyurmaktadır:   “Her iki topuğa kadar da ayaklarınızı yıkayın.” (Maide: 5/6)

Rasûlullâh sallallâhu aleyhi ve sellem abdest alırken topuklarını güzelce yıkamayan kimseleri gördüğünde yüksek sesle üç kere şöyle buyurmuştur: “Ateşte yanacak topukların vay haline! Abdestinizi güzelce alınız.” [Buhari (60); Müslim (26)…]

6. Tertibe Uymak:

Rasûlullâh sallallâhu aleyhi ve sellem şöyle buyurmuştur: “Allâh’ın başladığından başlıyorum.” Başka bir lafızda ise buyurmuştur: “Allâh’ın başladığından başlayın.” [Müslim (1218); Ebu Dâvûd (1905) …]

Bu hadis-i şerîf, Allâh’u Teâlâ’nın Kitabında zikrettiği sıranın tüm ibadetlerde -aksi sabit olmadıkça- esas alınmasını göstermektedir. Zira: “İtibar, lafzın umumi olmasınadır. Sebebin hususi olmasına değildir.”

Sonra Allah Subhânehu ve Teâlâ, âyet-i kerîmede yıkanması gereken organların arasına mesh edilmesi gereken organı zikretmektedir ki bu da; zikredilen sıraya uymanın zorunlu olduğunu gösterir. Zira Arapçada aynı cinsten olan şeylerin arasına başka şeylerin sokulması ancak bir gereğe binaen yapılır. Buradaki gerekliliğin tertib olduğu ise açıktır.

Başarı, el-Hamîd ve el-Hakîm olan Allâh’tandır. 

O, her şeyin en iyisini bilendir.

Abdullah Saîd el-Müderris.

1434h. / 2013m.